Terremoto de intensidade 3,3 en Oroso (Santiago)

    Os datos resumidos recollidos polo IGN do terremoto de hoxe preto de Santiago son:

Captura de pantalla de http://www.ign.es/web/ign/portal/ultimos-terremotos/-/ultimos-terremotos/getDetails?evid=es2023xlxvp&zona=1#

    Outros datos complementarios están dispoñibles na web do Instituto Xeográfico Nacional (IGN)

Un iceberg como media provincia de Lugo

ESA 2023, lic. CC BY-SA 3.0 IGO

    Cara a 1986, o iceberg A23a quedou ancorado no fondo oceánico. Agora desancorou e diríxese 'a toda máquina', como amosa a animación da ESA, fóra do Antártico. A animación consta de tres fotos, tomadas en 20231102, 20231114 e 20231126, co iceberg camiño do Atlántico Sur. Mide unhs 4000 km cadrados de superficie, case tan grande como a provincia de Pontevedra, cun espesor duns 400 m, e é, na actualidade, o maior iceberg que existe.

    Tomado de https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Images/2023/12/Iceberg_on_the_loose

As liñas dos avións a reacción

    En baixo deixo un curto vídeo onde se ve unha liña de condensación dun avión a reacción que xa pasara, outra que está creando outro avión a pasar e un terceiro avión, que por estar a unha altura cunhas condicións de sequidade de aire diferente, non forma liña de condensación. Unha curiosidade.

Sobre a semana da ciencia en Salvaterra de Miño

    No XXXVI Congreso de Enciga tivo lugar a presentación da ponencia 'Deseño dunha semana de ciencia nun IES', presentada por Sandra Parada Nogueiras e Verónica Simón Otero. Como dende o comezo vin interesante o tema, relacionado coas feiras de ciencia, gravei un vídeo. Está sen editar e ten mala calidade de realización, pero coido que transmite ben o que foi. Unha introdución pode acharse un pouco máis en baixo, o resume enviado ó Congreso.

Lembranza do antigo instituto

    Non sei o ano exacto, pero esta foto do antigo IES Rodríguez de Valcarcel de Ribadeo ten xa uns cantos (ó mellor daquela xa deixara de usarse ese nome...)

As mulleres que nos levaron á Lúa

    Hai algún tempo pasou por diante dos meus ollos a exposición da que remato de retrovar as fotos. coido que é aproveitable. Aquí queda:

Baixo o Sol

47,4 ºC, foto de Pancho Campos

    Dez de agosto. O sol quenta. Recibo unhas fotos de Pancho Campos nunha serie de quecemento dun termómetro dixita posto ó Sol. 47º C en Ribadeo. É ó Sol, o máximo no día, pero non por iso deixa de ser moito. Para Ribadeo ou para outro lugar. A gráfica resultante é:

    Segundo os datos da estación meteorolóxica de Pedro Murias, alí, a unha altura de 1,5 m sobre o chan, a temperatura tería acadado o seu máximo hoxe ás 11:40 UTC (13:10 hora legal), pasando de 28 ºC (termómetro nun lugar ventilado protexido do Sol), lixeiramente por baixo da tempera máxima deste verán, acadada o 28 de xullo:

    Ben, non é tampouco a temperatura máxima medida na Pedro Murias, que data de aló polo 2017. Pero todos eses son datos puntuais. A cousa é que a temperatura media do mes pasado foi a máis alta rexistrada para un mes no que leva a estación meteorolóxica de Pedro Murias, que pouco a pouco, ó longo do século vai marcando máximos. O último sobre un mes completo, o de xullo, cunha temperatura media de 20,0 ºC. A ver agosto se segue a subir... Benvidos ó quuecemento global.

A estrela Rosalía de Castro e o planeta Río Sar

    Se miras nas páxinas da Unión Astronómica Internacional, a máis do asteroide Rosalía (podes 'velo' evolucionar aquí e obter todos os seus datos astronómicos aquí) poderás atopar https://www.iau.org/public/themes/naming_exoplanets/, (hai unha versión en portugués ou en castelán, pero hai dificultade para facer a ligazón correspondente) onde nunha lista verás, despois dunha introdución explicativa, o seguinte:

List of Exoplanet Names

Object Type

Astronomical Designation

Approved Name

Citation

Proposer

World Region

Planet

HD 149143 b

Riosar

Rio Sar is the name of a river that was present in much of the literary work of the pioneering Spanish author Rosalía de Castro.

IAU100 NameExoWorlds

Spain

    É dicir, existe un planeta chamado internacionalmente Río Sar ('Riosar') que xira arredor da Estrela Rosalía de Castro. Chamado así dende 2019, a información é maior se se descarga unha folla de cálculo (https://www.nameexoworlds.iau.org/_files/ugd/6358ac_f8290c984e9a47b1bba9e6c31d9ff48c.xlsx?dn=NameExoWorlds%20fulltable.xlsx), na que aparece:

É dicir, cinguíndose ás cabeceiras de filas (Country /Name Star /Citation Name Star /Name Exoplanet /Citation Name Exoplanet /Theme /Star catalog ID /Exoplanet catalog ID /Constelation /Star colour /Star type /Link to SIMBAD )

Spain

Rosaliadecastro

Rosalia de Castro was a significant figure of Galician culture and prominent Spanish writer, whose pioneeting work often referenced the night and celestial objects.

Riosar

Rio Sar is the name of a river that was present in much of the literary work of the pioneering Spanish author Rosalía de Castro.

Names and places associated with the writing and life of Galician and Spanish writer Rosalía de Castro (1837–1885).

HD 149143

HD 149143 b

Ophiuchus

yellow

dwarf

http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-basic?Ident=HD+149143

    O que, facendo a interpretación, di que a estrela chamada Rosalía de Castro, que aparece no catálogo estelar como HD 149143 (é dicir, do catálogo Henry Draper, a nº 149143), ten un planeta, HD 149143 b, que corresponde co nome internacional de Río Sar. A estrela é unha anana amarela situada na constelación de Ofiúco. A ligazón corresponde a outra base datos. Na ligazón de nameexowotlds citada detállanse asemade os avistamentos, que son moitos.

    En relación a quen é Rosalía e o río Sar, coido que non paga a pena máis detemento por moi coñecidos. De calquera xeito, aí quedan as ligazóns á Galipedia.

Meteoroloxía en Ribadeo en 1919/1920

 Meteoroloxía en Ribadeo en 1919/1920

    A raíz da publicación da biografía de Enrique Suárez Couto en Ribadeando, estiven na procura de algunha imaxe para ilustrar o traballo de Lourenzo Fernández Prieto, atopando algo que descoñecía.

    Polos cadernos mensuais que se gardan na biblioteca da Pedro Murias e os (poucos) rexistros derivados deles que se gardan na AEMET, todo parecía indicar que o establecemento da estación mereorolóxica que se montou como aliada da investigación e transmisión de coñecementos que alí se facía, databa do último terzo dos anos vinte do século pasado. Mais, nas 'Riberas del Eo', nos poucos exemplares que se conservan na Biblioteca Pública Municipal de Ribadeo do tempo no que foi director Enrique Suárez Couto, aparecen insercións semanais de datos meteorolóxicos recollidos nas instalacións. Insercións que, en épocas posteriores ó seu pasamento, desaparecen do semanario e da escea de documentos a disposición ata o primeiro caderno mensual de toma de datos que se conserva na Pedro Murias, correspondente a novembro de 1927. Hai que lembrar que Suárez Couto foi o primeiro director, exercendo ata o seu pasamento, sendo explicable a toma de datos meteorolóxicos polo seu interese no progreso gandeiro e agrícola da nosa terra. un interese que se recollería de novo xa a finais da década.

    Aquí quedan as imaxes dos datos que atopei nas 'Riberas'. Os primeiros, nun exemplar solto do sábado 9 de agosto de 1919, con datos tomados do sábado ó venres anteriores (o mesmo que nos outros casos):

 

    As táboas de ventos, correspondentes a anemómetro e veleta, que aparecen nas primeiras táboas, desaparecen nas últimas, indicando unha vontade de incluílos que desapareceu máis adiante por motivo descoñecido.

    Deixo só a modo de curiosidade a continuación unha comparativa dos datos anteriores de temperaturas máximas e mínimas, coa temperatura máxima e mínima media dos períodos correspondentes dentro do ano, ó longo do século XXI. Non debe estrañar que en moitos días, a temperatura media correspondente ó século XXI sexa inferior á observada no período 1919/20: a máis de estar comparando só uns poucos datos puntuais, dunha beira, cunha media doutro período totalmente diferente, da outra, a precisión dos instrumentos, o método de recollida, etc, fan que non sexan comparables de xeito científico sen un estudo previo que non teño posibilidade de facer. De aí que o cualifique de curiosidade:

    A ter en conta que as comparacions son por grupos semanais, separados por un espazo. As semanas con datos son unha en agosto do 1919, a de cambio de ano, unha en maio do 1920, outra en agosto do 1920 e dúas en novembro do 1920. En todas se ve, como no caso de 1919/20 que a T Máx e maior que a T min, como corresponde, e cando consideramos tamén as temperaturas correspondentes do s. XXI, as temperaturas máximas son comparables, pero as mínimas son sempre netamente inferiores á T mínima do 1919/1920 (o que non cadraría co aumento de temperaturas, de non ter en conta o xa dito no parágrafo anterior).

O futuro no mar

   Foto da ESA, tomada de https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Images/2023/06/Earth_from_Space_Southwest_Netherlands (CC BY SA 4.0)

    Pode ser unha afirmación. É unha pregunta. A imaxe de arriba, a zona sur oeste dos Países Baixos e o Mar do Norte que enfronta, abrangue uns 150 km no sentido horizontal. Nela pódense advertir dende os peiraos de Rotterdam, os maiores de Europa, cara arriba e á dereita, ós barcos no mar. Mais tamén, se nos fixamos, unha formacion estrana de puntos no mar, ordeadiños na parte inferior esquerda da imaxe. Que é? un 'campo' de xeradores eólicos abondo maior que a extensión do concello de Ribadeo, un concello de tipo mediano de Galicia. Coa actual polémica pola prantación abusiva de eólicos no noso mar ou na nosa terra, algo a ter en conta e a estudar.

Está en marcha: Feira da Ciencia no IES de Ribadeo Dionisio Gamallo

    Hoxe xoves e mañá venres está tendo lugar, polas mañás, a feira da ciencia deste 2023 en Ribadeo, a XXVIII edición. Querendo só animar á visita, deixo o cartel e a relación de traballos presentados, así como fotografía 'en bruto' de boa parte da cartelería, incluído un vídeo.

 

Feira da Ciencia no IES de Ribadeo Dionisio Gamallo

    Remato de recibir o cartel da feira da Ciencia de Ribadeo deste ano, a 28 edición. Anímaste?