Antes dunha eclipse (08/08/1999)
O próximo 11 de agosto vai ter lugar unha eclipse. Será de Sol e total, a último do milenio. Espectacular, pero, na nosa Terra, parcial.
O anterior é un resume das noticias que se poden escoitar e ler estes dias na prensa. Nun acontecimento asi (“espectacular”) non debera de chegar con estes dados, presentados como noticia máis que como información, máxime cando moitas veces veñen acompañados de afirmacións inexactas ou incorrectas.
¿Que é unha eclipse? Tirando de dicionario, pódese saber que ven de “desaparición”, tendo como sentido na actualidade o proprio de desaparición, a evasión ou ausencia de algo ou alguén. En astronomía, é a ocultación transitoria, total ou parcial, dun astro ou a perda da sua luz prestada, por interposición doutro corpo celeste (do dic. da R.A.E.)
Dende a Terra poden darse dous tipos de eclipses. Un, o que ocorre cando a terra pasa entre lúa e sol, no que non lle chega luz á Lúa, á súa totalidade ou a unha parte, e polo tanto non se ve, xa que depende da luz do sol para poder ser vista: é a eclipse de lúa, total ou parcial. Outro, o que sucede por interposición da Lúa entre Sol e Terra, co que parte ou toda a luz do Sol non chega de xeito directo a un punto concreto da Terra: a eclipse de Sol.
Coloquialmente, no sentido non astronómico de eclipse, pode dicirse que o Sol ou a Lúa son eclipsados cando as nubes se interpoñen e non permiten a súa visión. Mentras que as eclipses astronómicas predícense con antelación de séculos unha vez coñecida a mecánica celeste (os movementos planetarios) estas outras ocultacións son aleatorias polo carácter das mesmas nubes, e ademais permiten tempos de difusión parcial da luz, o que non ocorre coas astronómicas.
Para que un corpo se interpoña entre outros dous, os tres corpos teñen que estar en liña. Para que suceda un eclipse, tamén o obxecto que se interpón debe ter un tamaño tal que notemos que está en medio. Para entendernos, unha mosca a un metro de nós non nos eclipsa a visión doutra persoa a tres metros: a parte que nos pode tapar dela é demasiado pequena para tela en consideración. O que o tamaño aparente da lúa e do sol sexan semellantes dende a Terra fai que ó pasar por diante poda ocultalo un tempo corto (ata un máximo duns oito minutos), mentres que o paso da terra entre sol e Lúa produce unha sombra de tamaño moito maior que a propia Lúa, co que é posible un tempo de ocultación tamén maior.
Cambiando de tema, das causas ó cando e cánto imos ver, a prensa expón os dados do eclipse para as cidades. Como na Mariña non hai grandes vilas, os que corresponden a esta comarca non saen na prensa. Para Ribadeo, con bastante aproximación a situación é 43º32’N, 7º03’W, e poden obterse os datos correspondentes de xeito facil por exemplo, entre os de Ferrol e Avilés, xa que os tres lugares están cáseque á mesma latitude e Ribadeo centrado entre ambas vilas e non demasiado lonxe delas. Esto da que os tempos nos que sucede a eclipse en Ribadeo serán con moita aproximación a media dos tempos para estas vilas. Refinando un pouco os cálculos, obtemos:
Comezo da ocultación, 08:49:43; fin da ocultación, 11:27:38; máximo da eclipse 10:05:29; parte do sol ocultada 82%; parte de luz directa ocultada 77%.
Ó anterior hai que axustarlle que as cifras teñen un erro máximo dun segundo nos tempos e dunha unidade nas porcentaxes, e sobre todo, que os tempos están dados en TU, tempo universal, polo que, para ter a hora legal, a dos nosos reloxes, hai que sumar 2 horas. É dicir, o máximo da eclipse será cinco minutos e medio despois das doce do mediodía. En Viveiro será cousa dun minuto antes.
Só este último dato, que tarde un minuto entre Viveiro e Ribadeo, da que pensar. Volveremos a falar do tema.
--
(II) O día da eclipse
(III) ... e despois da eclipse
Ningún comentario:
Publicar un comentario