Meteoroloxía en Ribadeo no 2021: presión

    A presión é unha magnitude que non se esquece nas informacións meteorolóxicas pola súa importancia na formación da temperie. Non é algo que nós sintamos variar con grande sensibilidade, como pasa cando observamos a chuvia ou notamos pequenas variacións de temperatura, pero si somos capaces de avaliar diferenzas ó ascender ou descender unha montaña ó ir nun coche, pois 'estálannos os oídos'. Que non sexamos moi sensible a ela non significa moit, pois as súas variacións fan posibles os ventos ou a condensación de nubes para formar néboa, sendo un indicador funamental na meteoroloxía, razón pola que non é esquecida na difusión de datos meteorolóxicos.

    Como a presión da atmosfera varía coa altura, para poder facer comparacións de presión dun xeito homoxéneo emprégase a chamada presión reducida, que sería a equivlente a nivel do mar da presión que se esté a medir.

    Os datos obtidos pola Estación Meteorolóxica Automática de Pedro Murias ata entrado 2006 teñen grandes lagoas na medida da presión, o que fai convinte a representación gráfica de periodos menores, coa serie incompleta.

Gráfica 6a1.

A presión varía dun día a outro, e a representación gráfica da presión media dun día amosa un punteado curioso. En principio, a gráfica foi feita con tódolos datos diarios de presión da EMAPM, debuxando unha liña de tendencia que indica claramente a tendencia a aumentar, aínda que se nota a falta de datos de duración aproximada 3 anos, e aínda algunha pequena falta posterior.

Gráfica 6a2.

Suprimindo o amplo periodo de falta de datos, a gráfica segue tendo un aspecto semellante na súa tendencecia. 

 

Gráfica 6a3.

Collendo períodos anuais enteiros, a tendencia suavízase algo pola propia variación estacional da presión:

 Esa variación estacional maniféstase mellor se se usa unha escala temporal que teña comunidade o ano, 365 días. Na gráfica inferior, coa única variación das unidades de escala temporal, aprezamos que os máiximos de presión veñen a producirse cara ó cambio de ano e primeira época do novo ano.

Gráfica 6b1.

Nas gráficas anteriores, a pesar de ser clara a tendencia, atopamos moita ispersión de datos, o que fai que o parámetro que nos dá a 'bondade' da liá de tendencia, R², teña un valor pequeno, indicando a pouca fiabilidade desa indicación. De aí o uso das dúas gráficas seguintes, que indican, por períodos de un ano ou acumulando dende o primeiro ano en diante, o valor medio da presión. En ambas, de xeito consecuente co xa dito, nótase un incremento da presión ó longo do tempo, sempre tendo en conta o pequeno aumento do que estamos a falar: en algo máis de 5000 días, 15 anos, o aumento observado non chega nin a 1 hPa, unha milésima da presión media. Mais iso non significa que o aumento, xunto cos outros datos meteorolóxicos observados, en aprticular, temperaturas e chuvias, non sexa preocupante.

Gráfica 6b2.

 

 

Calendario científico 'escolar' en galego

    O prestar recoñecemento e atención á xente que fixo algo pola humanidade  ou ós feitos senlleiros, nunca está de máis. Unha das posibles frontes de atención nese sentido é a ciencia. Existía xa un calendario anual que tentaba lembrar, dar a coñecer e recoñecer a persoas e feitos no ámbeto da ciencia, dirixido en particular, pero non só, ó ámbeto escolar. Agora segue a habelo, tamén en galego. Descargable, déixoo tamén embebido en baixo.

https://es.scribd.com/document/552604751/Calendario-Cientifico-Escola

Calendario Cientifico Escolar by Praza Pública

 

Meteoroloxía en Ribadeo no 2021: vento

     O ano que rematou non foi especialmente ventoso. Aínda así superou a media do que vai de século, como pode aprezarse nas táboas a continuación:

    A distribución de vento no ano seguiu imitando a distribución media: máis vento no outono e inverno, menos no verán.

    Así, pode observarse que non houbo cambios aprezables na distrribución semanal en relación a anos anteriores:

    Confírmase así a tendencia mensual, como se pode observar nas dúas gráficas seguintes:

    Nesta última aprézase moi ben que de xuño a setembro é a tempada de calmas, mentres de novembro a marzo é a tempada de ventos (cousa de un 50% máis de vento diario).

    En canto á tendencia ó longo do século, a pesar de o ano pasado non foi ventoso, a liña segue ascendendo, tendo unha fiabilidade (R²) aínda baixa, pero tamén en ascenso.

    As dúas gráficas seguintes son complementarias das anteriores. Xusto abaixo, vemos a evolución do número de días con vento de máis de 20 m/s e a recta de axuste, observando como nos extremos, a liña de datos está máis alta que a recta, indicando que a tendencia é a aumentar o número de días ventosos, se ben o aumento observado é moi lento.

    A última gráfica incide no xa dito: o recorrido do vento ó longo do ano aumenta máis rápido (máis inclinación da liña) no inverno e no outono, e máis lento (menor inclinación) en primavera e, sobre todo, verán.

 

Comparando a temperie de Ribadeo e de Castropol

    As estacións meteorolóxicas de Ribadeo e de Castropol non están tan lonxe: entre a E.M. de Pedro Murias en Vilaframil e a situada preto do cemiterio de Castropol hai, en liña recta, 4,5 km. E a distancia dende a estación castropolense ó núcleo urbano de Ribadeo é menor: dende a estación ó pazo de Ibáñez hai, no caso da de Pedro Murias, 3,5 km, mentres que no caso da de Casstropol hai só 1,5 km, ría de Ribadeo por medio. É evidente que, de cara á información xenérica do termo municipal de Ribadeo, Pedro Murias está moito máis centrado que a E.M. de Castropol, pero non é así para a vila. Como os datos que levo recabando dende hai tempo están tomados da E.M. de Pedro Murias, e a vila está case na liña que une as dúas estacións, hai tempo que me veño preguntando se hai moita diferenza entre ambas e como inflúe iso sobre o axustar os datos dunha ou outra para a vila de Ribadeo. A dicir que ata os anos noventa, a estación que tiña de referenza estaba situada nas Figueiras, sendo a castropolense máis moderna, que eu saiba (houbo hai anos unha toma de medidas meteorolóxicas en Castropol, que entendo independente da actual), e vindo substituír a aquela. A comparación ven a cubrir un oco informativo doble. Por unha beira, de ser os datos de ambas estacións moi semellantes, indicaría que en ambos casos tamén serían semellantes ós que se poidan recoller na vila, e por outra banda, dita semellanza tamén implicaría que non importa tanto coller os datos dunha ou outra das estacións para a capital do noso concello.

    Collo unha serie de gráficas, só de chuvia e temperatura referidas a o ano pasado polo momento, para visualizar as comparacións de magnitudes. A ter en conta que, por comodidade, substitúo o nome das estacións meteorolóxicas polo do concello no que se atopan.

    Gráfica 1.-Representación por puntos de coordenadas da chuvia caída en Ribadeo e Castropol.

    Obsérvase que a recta de axuste ten un coeficiente de regresión R² próximo a 1, indicando así que ambas magnitudes, a caída de chuvia en Ribadeo e a caída de chuvia en Castropol, día a día, están moi relacionadas. Por outra banda, o coeficiente da recta de axuste é lixeiramente superior a 1, indicando que recolle algo máis chuvia a estación de Castropol que a de Pedro Murias.

    Gráfica 2.-Representación da diferencia de acumulación de chuvia en Ribadeo e Castropol (chuvia en Ribadeo menos chuvia en Castropol, L/m²).

    Na gráfica 1 poden verse algúns puntos cunha desviación grande da liña de axuste. Corresponden a días nos que choveu moito máis nun lugar que noutro, e vense reflectidos nesta nova gráfica por picos cara arriba (cando choveu máis en Ribadeo) e cara abaixo (cando choveu máis en Castropol). Vemos, ó longo do ano (o 1 da escala horizontal corresponde ó 1 de xaneiro de 2021) que só en setembro-outubro choveu algo máis en Ribadeo (e finais de xaneiro/comezo de febreiro), mentres en novembro-decembro distinguiuse claramente Castropol, marcando con elo a tendencia anual.

    Gráfica 3.-Representación da diferencia diaria de chuvia caída en Ribadeo e Castropol (chuvia en Ribadeo menos chuvia en Castropol, L/m²).

    Na gráfica, os picos nun ou outro sentido corresponden ós vistos na gráfica 2, e poñendo un pouco de atención, corrobórase que na práctica totalidade de casos, vai primeiro o pico correspondente a Ribadeo e logo o de Castropol, indicando claramente un desfase temporal entre a chuvia de ambas estacións, aínda a pesar da pequena distancia que as separa. Iso corresponde con que, na gráfica 2, os picos sexan en xeral, para arriba (primeiro prodúcese a chuvia en Ribadeo e logo compénsase coa caída en Castropol)

    O conxunto das tres gráficas anteriores indica que, cunha certa marxe de erro, centrada nun pequeno desfase temporal e unha tamén pequena variación na cantidade de chuvia, o indicado por ambas estacións é semellante, servindo ambas como indicadores para a chuvia na vila de Ribadeo, se ben, naturalmente, sempre sería mellor a recollida de datos nunha estación situada na vila mesma, como a que ten funcionado nun curto período no IES Porta da Auga e logo, nun período máis curto aínda, no IES de Ribadeo Dionisio Gamallo, en ambos casos a comezos deste século.

    Gráfica 4.-Representación das diferenzas diarias de temperaturas máximas (TM, representadas en azul) e mínimas (Tm, representadas en vermello) entre Ribadeo e Castropol (T_R-T_C).

    En canto ás temperaturas, na gráfia en baixo, obsérvase que as liñas vermellas, indicando diferenzas de temperaturas mínimas, están en franca maioría por riba do 0 (mínimas máis altas en Ribadeo que en Castropol), mentras as liñas azuis, indicando as diferenzas entre as temperaturas máximas, están asemade en franca maioría por baixo do 0 (máximas máis altas en Castropol que en Ribadeo).

    Gráfica 5.-Representación do número de días que se presenta unha determinada diferenza de temperaturas entre Ribadeo e Castropol (R-C, TM, Tm e T media).

    Nota: na gráfica, en baixo, os puntos sobre +3 e -3 indican o número de días cunha diferenza de 3 ºC ou máis, a favor dunha ou outra estación.

    Esta gráfica é en realidade as representacións correspondentes a tres magnitudes diferentes:

    5.1.Temperatura mínima (vermello). É a representación máis clara das tres, indicando unha concentración de diferenzas de T mínima arredor dos 0,6 ºC máis alta en Ribadeo. Case non hai días nos que a Tmin teña sido 1 ºC ou máis maior en Castropol ou 2 ºC ou máis maior en Ribadeo.

    5.2.Temperatura máxima (azul). O groso dos días houbo unha diferenza de temperaturas máximas entre 2,5 ºC máis alta en Castrropol e 0,5 ºC máis alta en Ribadeo, é dicir, un  intervalo de temperaturas semellante ó falado en 5.1, pero non hai un 'pico' tan claro como no caso anterior, indicando así a maior variabilidade nas diferenzas entre temperaturas máximas (a gran maioría, diurnas) que nas mínimas (a gran maioría, nocturnas)

    5.3. Temperatura media (amarelo). As diferenzas de temperaturas medias teñen unha banda máis ampla que as máximas, e moito máis que as mínimas, habendo unha diferenza de igual ou máis de 3 ºC a favor dun ou outro lugar ata 40 días no ano, máis do 10 % dos días. Esa amplitude fai necesario profundizar un pouco máis para entendela, como se fai na gráfica 6.

    Gráfica 6.-Representación do número de días que se presenta unha determinada diferenza de temperaturas entre Ribadeo e Castropol (R-C, TM, Tm e T media, indicando a media en cada caso)

    A gráfica é a mesma que no caso anterior, ó que se lle engadiu as liñas correspondentes ás diferenzas medias observadas. No caso de Tmin, a media corresponde á mesma diferenza que aparece como máximo da gráfica, 0,6 ºC máis altas en Ribadeo. No caso das máximas, corresponde ó medio da horquilla obvservada, 0,8 ºC máis alta en Castropol. É dicir, as máximas son máis altas en Castropol e as mínimas máis baixas, habendo polo tanto unha maior diferenza de temperaturas intra día nesa vila.

    Mais, se miramos a temperatura media, observamos que a media das diferenzas é 0. É dicir, a temperatura media anual de Ribadeo e castropol result ser a mesma, incidindo no dito para o caso da chuvia: o uso de datos dunha ou outra estación, a nivel do conxunto anual é irrelevante.

Meteoroloxía en Ribadeo no 2021: chuvia

     Seguindo coa meteoroloxía de 2021, despois das temperaturas, incluídas máximas e mínimas, e seguindo o mesmo esquema que o ano pasado, analizo de xeito somero os datos da chuvia caída na estación meteorolóxica Pedro Murias. 

    O pasado ano foi relativamente chuvioso, chegando a 1137 L/m² cando a media no que vai de século quedou en 986 L/m². Só 5 anos dos 19 considerados para a media (o primeiro a estación meteorolóxica non funcionou na súa totalidade) tiveron máis chuvia que 2021.

Táboa 4.1

    A táboa amosao dato correspondente ó resume anual como novidade, mais se se compara o resto coa táboa do ano pasado, as variacións nas medias son pequenas, como é lóxico por representar só pouco máis do 5 % do valor da auga caída no que vai de século.

Gráfica 4.2b

    En consecuencia co anterior, o gráfico de resume das medias de auga caída non se diferencia grande cousa do do ano pasado, teno o perfil de chuvia en Ribadeo unha zona de máis caída de auga no outono, e de menos no verán.

Gráfica 4.2a

    Fronte ó anterior, o ano pasado non variou moito o típico, se ben nótase algo que se ven acentuando dende anos atrás, a concentración de choiva en certos días e tempadas.

Gráfica 4.2c

    Resalto nesta gráfica os datos de 2021 e 2020 para amosar o diferente perfil, con 200 L/m² máis o ano pasado que hai dous anos,diferenza lograda basicamente nos meses de xaneiro-febreiro, moito máis chuviosos no 2021, e cun perfil moito menos suave que no 2020.

Gráfica 4.2d

    Como xa comentaba o ano pasado, a tendencia de chuvia parece ser a aumentar, aínda que de xeito polo momento tan tenue como pouco significativo estatísticamente [o coeficiente de x é pequeno, correspondente a un aumento de 3,47 (L/m²)/ano, e R². tamén e pequeno, correspondente a unha baixa representatividade do axuste da ecuación de tendencia]

Gráfica 4.3a

    A gráfica anterior e a seguinte corresponden de xeito moi aproximado, como xa comentei, á mesma distribución que anos anteriores, representando o máximo de chuvias no outono e no inverno, coa estación máis seca no verán.

Gráfica 4.3b

    En anos anteriores non fixera o desglose de chuvia de xeito semanal, que deixo abaixo e que pouco engade á distribución mensual, pois a información extra que podía haber tamén se ve emborrataxada por ser menos cantidade de datos por cada comuna, e polo tanto, maior posibilidade de variación estatística.

Gráfica 4.3c

    Unha curiosidade é a distribución da chuvia que cae ó longo dun día. De media, pódese ver na gráfica a continuación que non hai diferencia aprezable de chuvia caída a unhas ou outras horas: a curva é case recta.

Gráfica 4.4a

    O agrupamento da chuvia nuns poucos días, en contra dun réxime de chuvia máis uniforme como é tradicional, é algo que din se está a converter en tendencia, mais en Ribadeo, aínda que hai a percepción de episodios de fortes chuvias de xeito cada vez máis frecuente, as estatísticas polo momento non permiten asegurar dita tendencia. A iso veñen as seguintes gráficas:

Gráfica 4.4b

    A anterior indica que o número de días de choiva o ano pasado foi de 156, destacando só un ano por baixo neste século (2004) a pesar de ser un ano relativamente chuvioso. A media de días con chuvia no século é 11 días máis: 167 (case o 46 % dos días). Iso indicaría que a chuvia se concentra en menos días, mais a liña de tendencia indica máis ben unha leve suba do nḿero de días de chuvia ó ano. A gráfica a continuación, a concentración de días con máis de 25 L/m² de chuvia caída, tamén indica que houbo máis días con esa característica en 2021 que en anos anteriores, pero a liña de tendencia (ademais, cunha aproximación moi pobre, como indica o pequeno R²) volve a dicirnos que a tendencia é a que o número de ditos días se manteña ou diminúa. 

Gráfica 4.4c

O ceo esta semana de xaneiro

    Remato de velo en Twitter do Real Observatorio de Madrid e non me resistín a darlle difusión aquí. A imaxe-montaxe é moi expresiva. Ó anoitecer, Mercurio achegarase a Saturno ata o día 13 de xaneiro de 2022, ó tempo que se afasta do Sol, podéndose ver mellor cada vez, ata que reotrne de novo cara ó Sol despois de acadar a máxima distancia aparente dende a Terra. Un pouco máis lonxe, Xúpiter, e logo, a Lúa, que seguirá a medrar afastándose do Sol no seu paso polas constelacións de Pisces, Aries e Taurus, estando o día 13 sobre Aldebarán a estrela máis visible desa constelación, e por baixo das Pléiades (que non están reseñadas no esquema). As tres Marías, o cinto de Orión, estarán apuntando a ambos, coma sempre, e polo tanto, tamén á Lúa ese día. Un tempo para aprender as posicións no ceo  a máis de desfrutar del, se a temperie acompaña.

Xa amence máis cedo e comezou a diminuír a velocidade da Terra

    Hoxe amenceu máis cedo ca onte, que o fixo antes ca antonte. Día cinco de xaneiro. Na nosa terra, ninguén o notou: ceos cubertos, días grises, non se ve o Sol nacer. Temén, sería difícil que se notar, é moi pouquiño tempo antes ca onte, e onte, aínda menos ca antonte.

    Tampouco ninguén notou que a Terra foi onte máis rápido ou que estivo máis cerca do Sol que hoxe. De feito, que foi o día máis rápido deste ano no que en canto ó movemento arredor do Sol se refire. Non obstante, a xeometría do espazo así o fixo posible. O día 3 foi o de menos tempo de iluminación no hemisferio norte terrestre, onde estamos, e onte, o día no que na Terra estivo máis pŕoxima ó Sol (147 100 000 km menos o radio do Sol e o radio da Terra) e por iso foi máis veloz (30,29 km·s^-1). Que non nos decatemos non significa que non estemos uns cinco millóns de km máis próximos ó Sol que cando é a distancia máxima, en xullo, ou que non vaiamos a unha velocidade de 1 km·s^-1 máis rápido que daquela. Pode consultalo na Galipedia. comeza por aquí: https://gl.wikipedia.org/wiki/Translaci%C3%B3n_da_Terra

Características orbitais da Terra.

    Nota: este artigo forma parte dun grupo de tres. Os anteriores son A duración do día e E chegou o inverno (e o día máis curto en horas de Sol sobre o horizonte)

Meteoroloxía en Ribadeo no 2021: Temperaturas máximas e mínimas

   As temperaturas medias ás veces non son as mellores representacións da temperatura pola acomodación que representan ás crenzas asentadas de tipo subxectivo, ou ben, ao contrario, por axustar a 'unha media demasiado media' enmascarando outras características. De aí o uso das temperaturas máximas e mínimas, entre outras posibilidades.

    Comezando polos días con altas temperaturas, vemos que os datos confirman ano tras ano a tendencia a que as temperatuas sexan cada vez máis altas: cada ano hai, por termo medio, máis días que sobrepasan unha determinada temperatura. Dende hai máis dunha década elixín como referenza 25 ºC, por ser 11 ºC máis alta que a media (arredor dos 14 ºC), e estar máis do 90 % dos días sen superar eses 11 ºC máis ca media nin baixar de 11 ºC por baixo dela. A gráfica a continuación amosa a tendencia: cada ano máis días o termómetro chega a superar os 25 ºC, e aínda aqueles que se quedan por baixo dos anteriores non soen baixar moito da media de número de días. Tanto é así que se fixo evidente pouco a pouco que a variación de 11 ºC por riba e por baixo dos 14 ºC estaba quedando descompensada. Así, collín para a representación tamén temperaturas superiores que permitiran ver que pasaba con outra perspectiva. No caso de temperaturas máximas, collín 30º, alzando as espectativas a temperaturas máis altas.

    No que respecta ás máximas, a gráfica de tendencia é clara: o número de días nos que se espera acadar 25 ºC ou máis pasou de 9 no 2001 a case 14 neste 2022, é dicir, aumentou máis dun 50 %. E, se meiramos o número de días nos que se espera acadar 30 ºC ou máis, pasou na práctica de 0 a 2, cun incremento porcentual disparado.  

    En canto ó número de días con temperaturas por biaxo dos 3 ºC, pasou de esperarse máis de 20 no ano 2001 a 3 neste ano de 2022, unha reducción drástica ó 15 % da cantidade inicial, como queda claro na gráfica seguinte. E, un pouco máis abaixo, amósase que para a outra referencia, a temperatura de 6 ºC, o descenso pasa de 67 días a 16, a cuarta parte, nunha tendencia semellante.Mais nesa última gráfica hai outra cousa curiosa máis, ultimamente hai varios anos nos que a temperatura mínima non se atopa ningún día entre os 3 ºC e os 6 ºC.

 

Meteoroloxía en Ribadeo no 2021: Temperaturas

    O ano 2021 en Ribadeo non foi especialmente caloroso, mais rematou coa semana de final de ano máis cálida do século, incluíndo o día de fin de ano máis caloroso: a lectura realizada ás 12 da noite, cambio de ano, na Pedro Murias era de 21,31 ºC, na práctica, máis alta que en calquera momento do día 31, e mantívose por derriba desa marca ata case as seis da mañá do día 1. Pódense constatar ademáis, que entre as medidas tomadas na estación meteorolóxica da Pedro Murias e os termómetros que se podan ter no exterior das casas no pobo pode haber varios grados de diferenza.

    Un ano que comezou sendo moi frío e que rematou cunha media de temperatura normal para o século, o que non impideu que a temperatura media do século siga subindo, aínda que por este período, a suba sexa pequena.

    Deixo algunha gráfica ilustrativa.

1.-Representación das temperaturas medias anuais. De seguir así, e aínda que este ano pode verse que non foi especialmente caloroso (7º ano na clasificación entre os 19 representados) a liña de tendencia indica claramente que ó longo do śeculo sobrepasaríanse os 3 ºC de aumento. A lembrar que nos cúmios do clima tentábase que o aumento de temperatura mundial son sobrepasara os 1,5 ºC...

2.-A variación da temperatura media ó longo do século, considerando as temperaturas anuais, indica que tamén este ano se subiu a media, aínda que pouco:

 3.-A temperatura media mensual non sobre grandes cambios. A lembrar que inclúe todos os momentos do día, mesmo pola noite.

4.-A gráfica anterior pódese representar de diversaos xeitos. O que deixo a continuación visibiliza ben os cambios ó longo do ano, de xeito cíclico.

5.-A última gráfica é mais complicada de entender. Representa a evolución da temperatura ó longo do século, pero tendo en conta a variación diaria, co que tende a subir nos veráns e a baixar nos invernos, aínda que se nos fixamos ben na parte final, vemos que o último altibaixo ten comezado a subir, efecto das altas temperaturas deste fin de ano.