Arredondando? Non, deturpando.

    Atópome hoxe no meu agregador RSS a referencia https://xkcd.com/2585, que deixo abaixo aproveitando a súa licenza CC. Apúntoa aquí porque dá a importancia do tratamento de datos e a exactitude nun mundo no que os datos son collidos de calquera lugar en calquera xeito e tratados daquela maneira.

    'Podo levar a miña bicicleta a 72 km/h, di o ciclista. E axusta: se arredondas. Resulta que a velocidade á que pode ir  é de 27 km/h, pero polo arredondamento e conversión de unidades convinte, esa cifra pode chegar á outra, que é o triplo, ou a calquera outra que se queira.

 This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 2.5 License.

    Collendo as '17 Mph', cun conversor na rede (por exemplo: https://convertlive.com/es/u/convertir/nudos/a/millas-por-hora )daranos que é equivalente a 7,59968 m/s, ou sexa, con arredondamento, seguindo as normas que se usan, 8 m/s. O mesmo conversor nos dirá que 8 m/s son 15,5508 nós, ou sexa, de novo, limando decimais, 16 nós. Non vou seguir toda a ringleira de conversión. Chega con ver agora que se convertimos eses 16 nós de novo a millas por hora, o resultado é xa 17,8955 Mph, ou sexa, que 'podemos dicir' 18 Mph, e ganamos xa unha milla por cada hora. Sen violar as normas de arredondamento de datos. Pero, está ben? Evidentemente, non.

    Nun caso como o anterior, é doado ver e decarse da 'trampa', do 'truco de maxia' que se usa. Con datos reais misturados diversos, nos xornais, na televisión ou en outro medio, as cousas poden variar abondo e pasar desapercibidos deturpamentos importantes. Os exemplos podes atopalos hoxe no xornal (o que sexa que mires, e non sei en que día estás a miralo) a pouco que te fixes. E tampouco fai falta que sexan datos numéricos.

    Cando tentes informarte, está alerta.

Resolución da fase inicial da XIII Olimpíada de Xeoloxía celebrada en Ribadeo

Deixo a continuación o comunicado sobre o desenvolvemento da fase da XIII Olimpíada de xeoloxía en Ribadeo:

Belén Lorenzo foi a gañadora da XIII Olimpíada de Xeoloxía celebrada en Ribadeo

    Ribadeo, 20 de febreiro, 2022.

    O mércores 16 de febrero, Ribadeo foi unha das 5 sedes onde se celebraron as probas correspondentes á fase galega da XIII Olimpíada de Xeoloxía, actividade na que participa alumnado de 4ºESO, 1º e 2º bacharelato e que está organizada pola AEPECT (“Asociación Española para la Enseñanza de las Ciencias de la Tierra”), en colaboración coa SGE (Sociedad Geológica Española).

    Pola mañá, tivo lugar a fase práctica: unha Xincana Xeolóxica na Praia das Catedrais e ás 3 da tarde, realizouse a proba teórica no IES Ribadeo Dionisio Gamallo, simultáneamente coa Facultade de Bioloxía de Santiago, a Facultade de Ciencias da Coruña, a E.M.E de Minas de Vigo e a Facultade de Ciencias de Ourense.

    Despois, mentres os correctores facían o seu traballo, o alumnado participou nun taller de Fluorescencia Mineral impartido polo Doutor en Xeoloxía Fran Canosa e finalmente chegou o momento dos premios, diplomas e agasallos do Concello de Ribadeo e da U.S.C. para tódolos participantes. Foron entregados polo propio Francisco Canosa, por Mari Luz Álvarez Lastra, Concelleira de Educación e Igualdade do Concello de Ribadeo e polo director do instituto ribadense Modesto Refojo Alvariño.

    A gañadora foi Belén Lorenzo Pérez, alumna de 1º bacharelato do IES María Sarmiento que será a represente da Mariña na fase nacional que terá lugar o día 26 de Marzo en Almería.

    O segundo posto foi para Nieves Cobelo Requeijo, alumna de 1º bacharelato tamén do IES María Sarmiento. O terceiro, para María Modesta Pardo Burgués, alumna de 2º Bacharelato do IES Fontem Albei da Fonsagrada e recibiu un accesit Bruno Llano López de 4º ESO tamén da Fonsagrada.

    Finalmente, o premio para o mellor equipo recaeu en 4, dos 8 alumnos ribadenses participantes: Ramón López Ondina, Gonzalo Veiga Otero, Daniel Díaz Castro e Angel Muiña López, que a pesar de ser dos máis pequenos, xa que cursan 4º ESO, fixeron un gran papel en conxunto.

    Desexámoslle moita sorte na fase nacional a Belén Lorenzo, representante da Mariña na fase nacional. E a tódolos participantes, noraboa polo seu esforzo e por colaborar de xeito voluntario nunhas olimpíadas que pretenden fomentar o interese pola Xeoloxía e as Ciencias da Terra e concienciar sobre a importancia da preservación do medio natural.

Estamos preparados

    Son as verbas finais da alocución de Luca Parmitano presentando o manifesto dos astronautas europeos na ESA. Coido que é unha chamada que non vai exactamente na liña de como penso, mais non deixa de ser unha arenga en favor da ciencia amosando as súas oportunidades e o que impide o avance da humanidade, aquí cinguido a unha parte pequena, Europa.

A XIII Olimpíada galega de xeoloxía, en Ribadeo

    O próximo mércores terá lugar en Ribadeo a fase galega presencial da XIII Olimpíada de Xeoloxía, que contribúe a desenvolver o IES de Ribadeo Dionisio Gamallo. Pola mañá, as Catedrais será o lugar de prácticas, e pola tarde, o IES. Deixo en baixo información recollida de https://aepectgalicia.wordpress.com/2021/11/14/xiii-olimpiada-de-xeoloxia-fase-galega/.

A XIII Olimpíada de Xeoloxía é una actividade convocada pola AEPECT (Asociación Española para la Enseñanza da Ciencias de la Tierra), a Sociedade Española de Xeoloxía e o Colexio Oficial de Xeólogos.

Nesta edición da Fase Galega contamos coa colaboración da Consellería de Educación, ademais das Facultades de Bioloxía de Santiago, de Ciencias da Coruña, E.M.E de Minas de Vigo, a Facultade de Ciencias de Ourense, ademais da Cidade da cultura en Santiago e o Concello de Ribadeo. As probas realizaranse simultaneamente nas cinco sedes: A Coruña, Santiago, Vigo, Ourense e Ribadeo.

BASES:

1. PARTICIPANTES:

Nesta actividade pode participar alumnado de 4º de ESO e Bacharelato.

2. INSCRICIÓN:

Os centros interesados en participar solicitarano, cumprimentando e enviando as fichas de inscrición de alumnado e profesorado que se xunta a: aepectgalicia@gmail.com entre o 15 de novembro de 2021 o 15 de xaneiro de 2022. O número máximo de participantes por centro,será de 8 alumnos/as (2 grupos).

As probas terán lugar o mércores 16 de febreiro de 2022 entre as 11 e as 18 h

3. DESENVOLVEMENTO DAS PROBAS:

-Proba teórica de 40 preguntas tipo test.

-Proba práctica, por equipos.

4. PREMIOS:

Cada sede concederá diploma acreditativo e algún material relacionado co estudo da xeoloxía a:

• Campión/oa

• 2ª e 3ª persoa clasificadas e accesit 4ºESO

• Mellor equipo

As persoas que acaden a máxima cualificación en cada sede pasarán á Fase Española, que se levará a cabo odía 26 de marzo en Almería, de xeito presencial. A organización garante a asistencia a esta, do grupo de gañadores/as de Galicia, cos gastos pagados e contando cunha persoa acompañante. Se se superan os 50 participantes por sede, irá tamén a 2ª persoa clasificada por esa sede e se se superan os 100 iría a 3ª.

É de destacar, ademais, que o alumnado que curse 2º de Bacharelato poderá optar as bolsas que as universidades galegas conceden para as persoas premiadas nas olimpíadas científicas.

Para máis información dirixirse a: aepectgalicia@gmail.com

--

Continuación.

Día Mundial dos Humedais na Ría de Ribadeo

     Corto e pego unha nova que apareceu en https://www.edu.xunta.gal/centros/iesribadeo/?q=node/945 e posteriormente en La Comarca del Eo de 12 de febreiro.

 

 Día Mundial dos Humedais na Ría de Ribadeo

    Para conmemorar o Día Mundial dos Humedais, que se celebra cada 2 de febreiro e que este ano ten por lema “Actuar polos humedais é actuar pola humanidade”, o alumnado de 4º ESO de Bioloxía saíron á ría acompañados pola profesora Susi Besteiro para estudar a ría como ecosistema e tomar conciencia do importante que é a súa conservación.

    Nas distintas paradas observamos un bó número de aves invernantes axudados polos prismáticos e telescopio. Como a marea estaba baixando, nas zonas da enseada da Lieira xa descubertas, as limícolas como correlimos (Calidris alpina) e zarapitos (Numenius arquata) non perdían o tempo para alimentarse peteirando no fango. Nas zonas onde aínda había auga, as nadadoras como os patos asubións (Anas penelope), rabudos (Anas acuta) e alavancos reais (Anas platyrhynchos), buscaban algo para comer filtrando a auga e as zancudas como garzas (Ardea cinerea), garcetas (Egretta garzetta) e cullereiros (Platalea leucorodia), camiñaban polas láminas de auga cada unha co seu estilo propio. As espátulas mergullando o seu peteiro alongado vadeaban polas pozas, as garcetas peteiraban para extraer invertebrados acuáticos ou algún verme e as garzas reais con movementos sumamente lentos, tirábanse con forza sobre os peixes para ensartalos co seu peteiro que semella un arpón. Había gran actividade na ría, facía bo día e non era tempo de descanso excepto para os madrugadores cormoráns (Phalacrocorax carbo) que xa fartos de peixe, repousaban coas ás abertas para secar a plumaxe en zonas como o tesón, ou en illotes. Tamén pola beira galega, estaba en acción unha das águias pescadoras (Pandion haliaetus) e observamos o pousadeiro que teñen no medio da ría así como o “señuelo” que lle puxeran na beira asturiana o primeiro ano que invernou aquí unha delas, Panchita, para que pensara que tiña compañía.

    Foi unha mañá moi agradable na que aínda que nos centramos na observación de aves invernantes, tamén aproveitamos para distinguir os grandes grupos de vexetación segundo a salinidade que soportan. As máis halófilas son as pradeiras mergulladas de Zostera que quedan ó descuberto en baixamar na Lieira e son das de maior extensión do Cantábrico. Despois, a partir da enseada de Vilavedelle, comezan a aparecer os xuncais e nunha posición máis retrasada, dende Porto ata Abres, os carrizais ou canaveirais que prefiren augas menos salgadas.

    En definitiva, unha clase distinta para dar a coñecer o noso patrimonio natural e concienciar sobre a importancia da súa conservación. Feliz día dos Humedais!

Susi Besteiro Cabanas

Dpto de Bioloxía do IES de Ribadeo Dionisio Gamallo

Wiki Science Competition

    Moitas veces vese a ciencia como algo abstracto e lonxano. A Wiki Science Competition tenta, mediante a obtención de material mediático, achegar a ciencia doutro xeito e con concrección, alimentando así o coñecemento, en particular, a traverso das wikis de Wikimedia, como a Galipedia. Por certo, remata de ter lugar a competición na súa fase española correspondente a 2021.

    'Como mostra, un botón'. Algunha imaxe resultado do concurso (en menor definición para poder cargalas rápido dende o blog). Déixoas coa ligazón á páxina concreta de onde foron recollidas para esta entrada; autores e licenza, nas ligazóns:

https://www.wikisciencecompetition.org/2020/08/15/winners-of-wsc19-microscopy-images/

 

https://www.wikisciencecompetition.org/wp-content/uploads/2018/11/1000px-The_Carina_Nebula_in_Narrowband-1280x960.jpg

https://www.wikimedia.es/2022/02/03/resultados-de-wiki-science-competition-2021-en-espana/

Meteoroloxía en Ribadeo no 2021: dirección do vento

    No 2021 a dirección do vento seguiu as pautas históricas, aínda que máis definidas que a media. Nas táboas a continuación obsérvase que os datos de S/SO máis NE/E suman, a nivel dos datos fiables recollidos na Pedro Murias, 74,8 % dos días no caso de acumulación no século, 3 de cada 4, mentras chegan a 81,3 % no caso de 2021 (máis de 4 de cada 5). É dicir, incrementouse a preponderancia dos ventos nordés e vendaval.

    O adelgazamento da gráfica amósao dun xeito máis intuitivo:

    Dúas consideracións antes de rematar:

    - O posicionamento da estación meteorolóxica de Pedro Murias, cunha pequena cadea montañosa un pouco ó sur, fai moi posible que, de non existir dita cadea, de existir un espazo máis aberto en dirección sur, como ocorre coa vila de Ribadeo, as porcentaxes poideran variar lixeiramente, amplifiando a compoñente N-S nas gráficas.

    - A suma de ventos de compoñente sur da o 45,3 % dos días a nivel século, mentres que acada o 50,5 % no 2021. Pero os ventos de compoñente sur son cálidos, correspondendo co aumento da temperatura observada. Asemade, son ventos con aire que se enfría ó subir en latitude, polo que traen chuvia, e dito incremento contraprestaría o aumento de temperatura do aire e baixa de humidade relativa consecuente. No caso de ventos de compoñente norte, son 34,5 % a nivel século, e só o 33,5 % a nivel 2021. Pero os ventos de compoñente norte son fríos...

    - Quedaría por comprobar se os ventos encadean máis días -ou tempadas enteiras- seguidos tendendo a converterse nun sistema de alisios, correspondendo co agrupamento de chuvia caída en menos días.

--

Outros de Meteoroloxía en Ribadeo no 2021.